Τάσεις και Μεταβολές στον Αγροτικό Τομέα

Η Μεσσηνία παραμένει η περιφέρεια με τη μεγαλύτερη παραγωγή ελαιολάδου στη χώρα, με την παραγωγή να ανέρχεται σε 47,9 χιλιάδες τόνους το 2021. Παρά την πτώση σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2011-2021 (53,1 χιλιάδες τόνοι), η αξία των εξαγωγών παρουσιάζει σταθερά ανοδική τάση, φθάνοντας τα 147 εκατ. ευρώ το 2022, από 46 εκατ. ευρώ το 2010.
Ωστόσο, ο πρωτογενής τομέας αντιμετωπίζει προκλήσεις όπως η μείωση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, η δημογραφική γήρανση, η περιορισμένη διασύνδεση με τη μεταποίηση και τον τουρισμό, καθώς και η χαμηλή υιοθέτηση νέων τεχνολογιών. Παράλληλα, παρατηρείται μείωση στις συνολικές καλλιεργούμενες εκτάσεις και στον αριθμό των απασχολούμενων στον αγροτικό τομέα, με μετατόπιση της απασχόλησης προς τον τουρισμό.
Από την άλλη πλευρά, η περιοχή παρουσιάζει ισχυρά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, όπως η υψηλή παραγωγικότητα στις δενδρώδεις καλλιέργειες, η ανθεκτικότητα σε κρίσεις, η ύπαρξη πιστοποιημένων αγροτικών προϊόντων (ΠΟΠ/ΠΓΕ, βιολογικά), και η δυναμική των εξαγωγών. Η αναβάθμιση των μεταποιητικών επιχειρήσεων και η αύξηση του αριθμού των μονάδων τυποποίησης ελαιολάδου αποτελούν ενθαρρυντικά στοιχεία για την ενίσχυση της προστιθέμενης αξίας των αγροτικών προϊόντων.

Αναπτυξιακές Προτεραιότητες και Δράσεις

Η προώθηση της βιώσιμης αγροτικής ανάπτυξης στη Μεσσηνία απαιτεί μια πολύπλευρη προσέγγιση που να συνδυάζει επενδύσεις, καινοτομία και εκπαίδευση. Οι βασικοί άξονες στρατηγικής περιλαμβάνουν:

1. Βελτίωση των Υποδομών και των Διασυνδέσεων
• Αναβάθμιση των αγροτικών δρόμων και των υποδομών άρδευσης.
• Ανάπτυξη διασυνδέσεων του αγροτικού τομέα με τον τουρισμό και τη μεταποίηση.
• Δημιουργία σύγχρονων αγορών για την προώθηση των τοπικών προϊόντων.
2. Ενίσχυση της Καινοτομίας και των Τεχνολογιών
• Προώθηση της γεωργίας ακριβείας και των έξυπνων αγροτικών πρακτικών.
• Εισαγωγή ψηφιακών εργαλείων στη διαχείριση εκμεταλλεύσεων.
• Ανάπτυξη εφαρμογών αγροτεχνολογίας για την παρακολούθηση και διαχείριση καλλιεργειών.
3. Εκπαίδευση και Κατάρτιση Παραγωγών
• Ενίσχυση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τη βιώσιμη γεωργία.
• Διοργάνωση σεμιναρίων για τις νέες αγροτικές τεχνολογίες και την επιχειρηματικότητα.
• Δημιουργία δικτύων γνώσης για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των παραγωγών.
4. Προώθηση των Αγροτικών Προϊόντων στις Αγορές
• Ανάπτυξη στρατηγικών branding και marketing για το μεσσηνιακό ελαιόλαδο και άλλα προϊόντα.
• Επέκταση της παρουσίας σε διεθνείς αγορές και αξιοποίηση των εξαγωγικών ευκαιριών.
• Δημιουργία προγραμμάτων προώθησης τοπικών προϊόντων σε συνεργασία με τον τουριστικό κλάδο.
5. Στήριξη της Συνεργασίας και της Συμβολαιακής Γεωργίας
• Ενίσχυση των συνεταιρισμών και των δικτύων παραγωγών.
• Ανάπτυξη συμβολαιακής γεωργίας για σταθερότερες και πιο προσοδοφόρες εμπορικές σχέσεις.
• Διευκόλυνση της πρόσβασης των παραγωγών σε ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης.

Η Μεσσηνία διαθέτει ισχυρές βάσεις για τη βιώσιμη αγροτική ανάπτυξη, ωστόσο απαιτούνται στοχευμένες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων. Η στρατηγική ανάπτυξης που προτείνεται στη νέα μελέτη εστιάζει στην ενίσχυση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων του αγροτικού τομέα, στην υιοθέτηση καινοτόμων πρακτικών και στην ενδυνάμωση των τοπικών επιχειρήσεων.
Το Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου συνεχίζει να στηρίζει την αγροτική ανάπτυξη του νομού, προωθώντας δράσεις και προγράμματα που διασφαλίζουν ένα βιώσιμο και δυναμικό μέλλον για τον πρωτογενή τομέα στη Μεσσηνία. Με τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα ισχυρό και ανταγωνιστικό αγροτικό οικοσύστημα, που θα υποστηρίζει την οικονομία της περιοχής και θα προάγει την ποιότητα των μεσσηνιακών προϊόντων στις παγκόσμιες αγορές.